„Wiemy jedynie, że skazani jesteśmy na obrazy mimo woli i wolę mimo obrazów, wiemy jedynie, że obrazy jeszcze nie istnieją” – to ostanie zdanie z nowej publikacji profesora Szymona Wróbla stanie się prowokacją do dyskusji trzech humanistów: prof. Mirosława Loby, prof. Krzysztofa Rutkowskiego i autora. Spotkanie zaproszonych pisarzy, świetnych znawców historii i teorii literatury zafascynowanych sztuką i psychoanalizą, gwarantuje wysublimowaną przygodę z filozofią szabrownictwa. Zaskakujący wynik rozważań autora nad obrazem myśli Georges’a Didi-Hubermana, Sigmunda Freuda, Michela Foucaulta, Henriego Bergsona, Erwina Panofskiego odkrywa głębokie „rozdarcie” i skłania do postawienia i przytoczenia wielu pytań:

Czy oko historyka sztuki to oko biohistoryka zajmujące się bilansem życia i śmierci? Co to znaczy, że człowiek został „stworzony na obraz” Boga? Czym jest INNE obrazu? Czy praca historyka sztuki to dzisiaj praca filozofa w klinice? Czym jest symboliczność symptomu? W czym tkwi dusza zabawki? Po co i dlaczego obrazy grymaszą? Czy oko jest zawsze ofiarą obrazu, który wdziera się do naszego wnętrza niczym trucizna? Czy de-montaż obrazu jest warunkiem montażu wspólnoty? Jak odzyskać uzmysłowienie, wrażliwość i gest czułości?
W opublikowanej rozprawie profesor Szymon Wróbel swoje refleksje odnosi do twórczości Alberto Giacomettiego, Damiena Hirsta, Giuseppe Penonea, Bertolta Brechta, Jeana-Luc Godarda czy Claude Lanzmanna. Jeśli towarzyszyć będziemy autorowi także w oglądzie „Atlasu obrazów” Mnemosyne Aby’ego Warburga i „Ikonografii fotograficznej” Salpêtiière pozostającej w służbie M. Charcot, przekonamy się, że „historyk sztuki to samorzutny filozof zajmujący się tyleż krytyką co kliniką”. Ponieważ „wspólnota rodzi się raczej we współ-zjawianiu się i we współdzieleniu się”. Zapraszamy do lektury i dyskusji z gośćmi galerii. Publikacja „OBRAZY MIMO WOLI. WOKÓŁ OBRAZU MYŚLI GEORGES’A DIDI-HUBERMANA” jest pierwszym zapisem wykładu z cyklu WYZWANIA SZTUKI, który został wygłoszony przez prof. zw. Szymona Wróbla w galerii 31 marca 2017 roku. Przekazujemy go w formie artystycznej w nakładzie 100 numerowanych egzemplarzy. Przy wydawnictwie współpracowali z nami: prof. dr hab. Paweł Dybel (recenzent), Bartłomiej Reszuta (redakcja), Dagny&Daniel Szwed (projekt i opracowanie graficzne; moonmadness.eu). Publikacja dostępna jest w siedzibie Galerii przy pl. św. Józefa 5 w Kaliszu w cenie 35 zł lub wysyłkowo z przedpłatą: 35 zł + 10 zł (koszt przesyłki).

Szymon Wróbel jest profesorem filozofii na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Ukończył psychologię (specjalizacja: psychologia kliniczna) w Instytucie Psychologii UAM w Poznaniu. Przez wiele lat związany z Wydziałem Pedagogiczno-Artystycznym UAM w Kaliszu. Jest autorem licznych książek i artykułów rozsianych po różnych czasopismach naukowych. Jego ostatnie książki to: „Deferring the Self” oraz „Grammar and Glamour of Cooperation. Lectures on the Philosophy of Mind, Language and Action”, opublikowane w 2013 i 2014 roku przez wydawnictwo Peter Lang. Natomiast po polsku: „Ćwiczenia z przyjaźni”, „Lektury retroaktywne. Rodowody współczesnej myśli filozoficznej” oraz „Polska pozycja depresyjna: od Gombrowicza do Mrożka i z powrotem”, opublikowane przez krakowskie wydawnictwo Universitas w 2012, 2014 i 2015 roku. Jego ostatnia książka „Filozof i terytorium. Polityka idei w myśli Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczki, Krzysztofa Pomiana i Marka J. Siemka” została opublikowana przez Wydawnictwo IFiS PAN w 2016 roku. Aktualnie jest kierownikiem eksperymentalnego Laboratorium Techno-Humanistyki na Wydziale Artes Liberales. Jego obecne zainteresowania koncentrują się na „ontologiach porażki” oraz „humanistyce szabrownictwa” opartej na taktyce badania szczątków cudzych dyskursów, strzępów niezrozumiałych języków, nieaktualnych myśli, porzuconych zdań, przerwanych gestów, niedokończonych intencji, martwych póz, enigmatycznych obrazów. Prezentowany tu esej o obrazach jest pierwszą próbą realizacji tak zaprojektowanej filozofii szabrownictwa.

Krzysztof Rutkowski jest historykiem literatury, pisarzem i tłumaczem, profesorem nauk humanistycznych na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Urodził się 21 listopada 1953 w Warszawie. Po ukończeniu polonistyki na UW (1977) pracował na tym wydziale. W 1982 doktoryzował się na podstawie rozprawy „Romantyczna koncepcja «poezji czynnej» Mirona Białoszewskiego i Edwarda Stachury”. W 1984 wyjechał na stałe do Paryża. W latach 1984-1986 pracował w Radiu Wolna Europa, a następnie (do 1991) w telewizji francuskiej „La Sept/Arte”. Od 1985 do 1987 redagował dodatek pt. „Kontakt Literacko-Artystyczny” w wydawanym w Paryżu miesięczniku „Kontakt”. W drugiej połowie lat 80. prowadził w Institut Catholique de Paris oraz w Centre Georges Pompidou cykle wykładów poświęconych Mickiewiczowi i arcydziełom polskiego romantyzmu. Współpracował z „Kulturą” i Instytutem Literackim Jerzego Giedroycia, a także z Centre du Dialoque księży pallotynów. W 1991 podjął pracę redaktora w Radio France International. W kolejnych latach prowadził na Université Paris VIII seminarium doktoranckie poświęcone obecności Mickiewicza we Francji. W 1996 habilitował się w IBL PAN w Warszawie na podstawie książki „Stos dla Adama albo kacerze i kapłani” (wyd. 1994). Postaci Mickiewicza poświęcił także szkice literackie „Braterstwo albo śmierć. Zabijanie Mickiewicza w Kole Bożym” (1988, Nagroda im. Kościelskich w Genewie w 1989), dramat „Mistrz. Widowisko” (1996) oraz szkic „Xiężniczka. Miejsce Xawery Deybel w rodzinie Mickiewiczów” (1998). Opublikował szkice literackie „Ani było, ani jest” (1984), „Przeciw (w) literaturze. Esej o „poezji czynnej” Mirona Białoszewskiego i Edwarda Stachury” (1987), „Raptularz końca wieku” (1997), tom prozy „Śmierć w wodzie” (1998), zbiór esejów „Książę bezdomny” (1999), „Kościół Świętego Rocha. Przepowieści” (2001), „Zakochany Stendhal. Dziennik wyprawy po imię” (2005), „Ostatni pasaż. Przepowieść o byciu byle-jakim” (2006), „Requiem dla moich ulic” (2008), „Wokulski w Paryżu” (2010), „Dar Anioła. Przepowieści” (2012), „Artes Liberales, czyli o nauczycielach i uczniu” (2014). Ostatnio wydał „Warszawskie pasaże” (2018). Opracował pisma wybrane Aleksandra Wata: zbiór esejów „Świat na haku i pod kluczem” (1985), „Dziennik bez samogłosek” (1986) i tom prozy „Ucieczka Lotha” (1988). Wybrał, opracował i poprzedził wstępem „Poezje wybrane” Edwarda Stachury (1980), wchodził w skład komitetu redakcyjnego pięciotomowego wydania poezji i prozy Stachury (1982). Przełożył z języka francuskiego m.in. powieść Jeana-Dominique’a Bauby’ego „Skafander i motyl” (1997), książki Pascala Quignarda „Taras w Rzymie” (2001), „Seks i trwoga” (2002), „Życie sekretne” (2006), „Noc seksualna” (2008) oraz prace Daniela Beauvois „Polacy na Ukrainie 1831-1863” (1987), „Walka o ziemię” (1996), „Trójkąt ukraiński” (2005). Jeździ na rowerze, biega, skleja modele samolotów.

Mirosław Loba – jest literaturoznawcą i pisarzem, profesorem Uniwersytetu im. Adma Mickiewicza w Poznaniu. Jego szerokie zainteresowania badawcze obejmują teorię literatury, literaturę włoską i francuską, filozofię oraz szczególne relacje psychoanalizy i literatury w tym także zjawiska narracji. Kieruje Instytutem Filologii Romańskiej UAM oraz Zakładem Literatury Włoskiej i Zakładem Komparatystyki Literackiej. Autor publikacji: „Francja nowożytna. XVI, XVII, XVIII w. Historia Kultury Francuskiej” (2005) oraz „Błogosławiona małość” (2005). Współautor publikacji „Niebezpieczeństwo w literaturze dawnej” (2007), „French Theory w Polsce” (2010) oraz „Fenomen ducha Europy” (2010). Autor licznych artykułów naukowych. Członek Akademickiego Towarzystwa Romanistów Polskich Plejada.

Tekst i zdjęcia: Galeria im. J. Tarasina w Kaliszu