Kaliskie Murale
Wędrówkę szlakiem murali rozpoczynamy przy ulicy Chełmskiej 18. Na ścianie SP nr 6 widnieje postać patrona szkoły, wybitnego powieściopisarza, noblisty – Henryka Sienkiewicza oraz jego dorobek. Mural powstał w 2020 roku w ramach Budżetu Obywatelskiego z okazji stulecia istnienia szkoły na wsi, a w późniejszym czasie – osiedlu Winiary. Z inicjatywą wystąpili absolwent szkoły – Mateusz Wieczorek, Rada Osiedla i Rada Rodziców.
Drugim punktem na trasie jest Plac Świętego Józefa. Na budynku przy zbiegu ulic Adama Chodyńskiego i Placu Świętego Józefa 2-4-6 znajduje się mural z wizerunkiem Matki Boskiej, który powstał na potrzeby filmu "Matka 24h". Autorem jest kaliszanin Damian Kwiatkowski znany też jako "Kfiatek" - Absolwent Edukacji Artystycznej w zakresie Sztuk Plastycznych w Kaliszu na UAM. Przechodzimy na ulicę Kolegialną i skręcamy w lewo, w ulicę Piekarską.
Kolejny mural zdobi prywatną kamienicę przy wejściu do Parku Miejskiego w Kaliszu, na przedłużeniu ulicy Piekarskiej. Po lewej stronie , między drzewami, widzimy kamienicę z muralem. To obraz Jacka Malczewskiego "Dzieje Piosenki – portret Adama Asnyka" z 1899. Przenieśli go na ścianę artyści Łukasz Rudecki i Paweł Witkowski. Wracamy tą samą trasą do ulicy Kolegialnej i zmierzamy w kierunku baszty Dorotki.
Kolejnym miejscem na trasie jest Centrum Baśni i Legend Kaliskich oraz Lokacji Miasta - Baszta "Dorotka" - znajdująca się tuż przy Sanktuarium św. Józefa. Na jej dziedzińcu znajduje się mural "Kalisz Piastowski" autorstwa Damiana Kwiatkowskiego. Przedstawia on panoramę miasta, szkic Szlaku Piastowskiego, a w centralnym punkcie muralu znajduje się postać księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego. Warto zauważyć, że autor do całej pracy dodał także wizerunek obrazu Świętej Rodziny którego oryginał można zobaczyć wewnątrz świątyni.
Idąc w kierunku Placu Jana Kilińskiego zobaczymy z daleka kolejny mural - "Ziemia Kaliska". Ten mural jest inny niż pozostałe, ponieważ został wykonany metodą "sgraffito". Metoda ta polega na nakładaniu kolejnych kolorowych warstw tynku i zeskrobywaniu ich fragmentów wierzchnich - w ten sposób powstaje grafika. Mural znajduje się na kamienicy przy ulicy Stawiszyńskiej a powstał w latach 70 XX wieku. Zaprojektował go zasłużony dla Miasta artysta Władysław Kościelniak. Mijamy ten budynek i idziemy prosto ulicą Stawiszyńską do skrzyżowania z ulicą Garncarską.
Docieramy do miejsca, gdzie swą siedzibę ma Sushi Kushi i Rowerowy Młyn. Na ścianie sąsiadującej kamienicy widzimy mural przedstawiający władców: Mieszka III Starego, który był pochowany na Zawodziu, Kazimierza Wielkiego, któremu przypisuje się budowę ceglanych murów miejskich, Bolesława Pobożnego (księcia kaliskiego) z małżonką błogosławioną księżną Jolantą, którzy ufundowali m.in. katedrę. Mural przedstawia także Władysława Jagiełłę, który ponad dwadzieścia razy gościł w Kaliszu. Mural powstał w ramach realizacji zadania "Królewski mural - Stawiszyńska 13" wybranego przez mieszkańców w Budżecie Obywatelskim. Wykonała go spółka Bit-o-Magic Tomasz Smieszkoł, Jarosław Jastrzębski z siedzibą w Warszawie. Wracamy w kierunku centrum i na najbliższym skrzyżowaniu skręcamy w prawo.
Idąc ulicą 3 Maja po prawej stronie mijamy Szkołę Podstawową nr 1 im. Konstytucji 3 Maja. Na jednej ze ścian szkoły, od strony dziedzińca, można zobaczyć jeden z najnowszych kaliskich murali. Malowidło, które wykonała grupa artystów z Wallart według projektu Dawid Celeka, przedstawia twórców Konstytucji 3 Maja. Powstało w ramach Budżet Obywatelskiego Miasta Kalisza.
Po chwili dochodzimy do skrzyżowania przy Galerii "Tęcza" - stamtąd kierujemy się na aleję Wojska Polskiego. Tuż przy stacji paliw znajduje się budynek, na elewacji którego znajduje się mural "Flora". Mural powstał w 2019 roku, a autorem jest kaliski artysta plastyk Michał Mąka. Jest on absolwentem studiów magisterskich na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym w Kaliszu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Praca zajmuje całą powierzchnię elewacji, przez co jest bardzo dobrze wyeksponowana. Inspiracją dla artysty był bardzo dobrze znany mieszkańcom Kalisza posąg Flory - rzymskiej bogini kwiatów i wiosny. Oryginał posągu znajduje się na patio w Ratuszu, a kopia w Parku Miejskim. Mural został namalowany w bardzo charakterystyczny dla autora sposób z tzw. "błędem cyfrowym". Całość powstała przy współpracy Miasta i Ośrodka Kultury Plastycznej "Wieża Ciśnień”.
Idąc dalej aleją Wojska Polskiego dochodzimy do Zespołu Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich. Tutaj znajdują się aż dwa murale. Jeden z nich to mural przedstawiający wizerunek patrona szkoły Janka Bytnara "Rudego". Powstał on w ramach Budżetu Obywatelskiego
Drugi mural znajduje się na budynku szkoły od strony boiska. Tutaj jest dobrze widoczny przez uczniów wszystkich trzech szkół, które znajdują się w obrębie obiektów sportowych. Na malowidle przedstawione zostały ptaki, tj. sowa, zimorodek i kraska, znajdujące się obecnie pod ochroną w Polsce. Mural został wykonany przez plastyków firmy "DONUT STUDIO" z Wrocławia.
Aby zobaczyć kolejne murale musimy cofnąć się aleją Wolska Polskiiego do skrzyżowania z ulicą Złotą i to właśnie tą ulicą będziemy podążać do następnego punktu na naszej trasie. Przy skrzyżowaniu z ulicą Chopina na dziedzińcu hotelu Hampton by Hilton, napotkamy tajemniczy, intrygujący mural który powstał na ścianie kamienicy sąsiadującej z hotelem. Mural o nazwie „Look around – rozejrzyj się” jest kolejnym po „Geometrii”, „Florze” oraz „Nowym Świecie” dziełem Michała Mąki – kaliskiego artysty. Obraz przedstawia twarz kobiety która tajemniczym wzrokiem spogląda na przestrzeń dookoła. Samo miejsce – dawna fabryka pianin i fortepianów oraz obiekty które znajdują się tuż przy fabryce zostały zrewitalizowane i zaadaptowane na potrzeby Hotelu i działalności gastronomicznej. Patrząca z muralu postać zachęca nas do ponownego spojrzenia na miejsce które znamy, lecz tym razem mamy zauważyć „nowe oblicze”. Prace nad obrazem trwały prawie 5 dni, a na całość zużyto prawie 300 puszek farby w sprayu. Efekt pracy artysty można podziwiać z dziedzińca kompleksu Hampton by Hilton oraz z tarasu widokowego wieży ratuszowej. Teraz wracamy ponownie na ulicę Złotą.
Na najbliższym skrzyżowaniu skręcamy w prawo w ulicę Ciasną i dochodzimy do budynku Szkoły Podstawowej Nr 3 im. Juliusza Słowackiego. Na fasadzie budynku widnieje mural, wykonany w 2022 roku w ramach Budżetu Obywatelskiego. Na muralu cytat z ,,Odpowiedzi na ” wraz z wizerunkiem patrona szkoły. Wracamy na ulicę Złotą i kierujemy się do centrum, mijając planty. Bezpośrednio za plantami skręcamy w lewo, w ulicę Parczewskiego.
Podwórko przy ul. Parczewskiego 5-6 wiosną 2022 roku przeszło metamorfozę. Oprócz uporządkowania, wybudowania chodników, wiaty na pojemniki z odpadami, została posadzona zieleń i namalowany mural. Praca powstała w ramach projektu edukacyjno-artystycznego pt. "Street Art - Mural - miejski ogród" przez uczniów Liceum Plastycznego im. Tadeusz Kulisiewicza w Kaliszu przy wsparciu artysty - Wojciecha Brewki. Wracamy na ulicę Złotą.
Na budynku przy skrzyżowaniu ulicy Złotej i Garbarskiej znajduje się mural "Geometria dźwięku". Jest to kolejne dzieło Michała Mąki. Autor pytany o inspirację odpowiada - "Projektem „Geometria dźwięku” pragnę nawiązać do teorii Pitagorejskiej o harmonii sfer, koncepcji będącej połączeniem muzyki i matematyki w kosmosie. Przedstawione figury podzielone są czarnymi kreskami, które ukazują nam odległości pomiędzy dźwiękami – interwały. Przejścia kolorów symbolizują kolorystykę dźwięku, dzieła muzycznego. Dzięki malarskim działaniom poszukuję „geometrii dźwięku”, jej ukrytej proporcji, rytmu i kierunku …"
Wychodząc ze starówki podążamy ulicą Śródmiejską a następnie ulicą Fabryczną. Tam na elewacji Szkoły Podstawowej nr 16 im. Powstańców Wielkopolskich 1918 - 1919 znajduje się mural który upamiętnia dwie daty z kart historii. Pierwsza to setna rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego, druga to setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości - (mural oficjalnie odsłonięto w 2018 roku). Autorem jest Dawid Celek, pochodzący z Wrocławia artysta ukończył studia na wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej i Technische Universität Dresden.
Idąc do końca ulicy Fabrycznej dochodzimy do skrzyżowania z ulicą Ułańską. Skręcamy w prawo i po chwili jesteśmy przy parkingu Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Kaliszu. Tam na ścianie budynku zobaczymy mural "Kalisz Feniks 1914 - 2014". Praca została wykonana przez studentów Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM, studentów zagranicznych uczelni oraz zaprzyjaźnioną młodzież z kaliskich szkół, według projektu Hanka Foremana z Appallachian State University i prof. Moniki Kostrzewy, prodziekan ds. działalności artystycznej i naukowej WPA UAM. Mural przedstawia wybrane najciekawsze fragmenty Miasta, a okazją do stworzenia dzieła był międzynarodowy plener artystyczny zorganizowany na WPA w Kaliszu w ramach projektu Kalisz -Feniks 1914-2014.
Idąc w górę ulicą Ułańską dochodzimy do skrzyżowania z ulicą Nowy Świat. Skręcamy w prawo i po około 200 metrach po naszej lewej stronie zobaczymy mural namalowany przez kaliskich artystów: Damiana Kwiatkowskiego i Michała Mąkę. Mural powstał w 2014 roku i został zrealizowany w ramach Festiwalu Nauki i Sztuki organizowanego przez kaliski wydział Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Podążając ulicą Nowy Świat dochodzimy do Rogatki Wrocławskiej która znajduje się przy skrzyżowaniu z ulicą Górnośląską. Skręcamy w lewo i po kilku minutach spaceru dochodzimy do skrzyżowania z ulicą Cmentarną. To tam na elewacji budynku znajduje się mural "Muzykanci". Dzieło powstało w 2019 roku. Jest ono efektem prac dwóch artystów - Tanji Prill z Hamm i Wojciecha Brewki z Kalisza. Nieprzypadkowo taka para artystów stworzyła ten mural - miasta Hamm i Kalisz są miastami partnerskimi, a dzieło jest symbolem przyjaźni obu miast. Projekt koordynował Ośrodek Kultury Plastycznej Wieża Ciśnień im. Bogdana Jareckiego w Kaliszu. Inspiracją dla Wojciecha Brewki była rzeźba "Muzykanci" która znajduje się w Parku Miejskim.
Ciekawym punktem na trasie "Kaliskich Murali" jest mural poświęcony Żołnierzom Wyklętym. W tym celu kontynuujemy spacer ulicą Górnośląską aż do skrzyżowania z ulicą Polną. Skręcamy w lewo i idziemy do skrzyżowania z ulicą Legionów. Po lewej stronie znajduje się Skwer Inwalidów Wojennych na terenie którego mieści się Komenda Hufca ZHP. Na elewacji Komendy możemy zobaczyć postać Rotmistrza Pileckiego, Danutę Siedzikównę ps. "Inka", Romana Dmowskiego, Tadeusza Rozwadowskiego, sceny walk z Powstania Warszawskiego, oraz ryngraf - wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej na tle orła. Cała praca utrzymana jest w duchu patriotycznym. Mural powstał w 2013 roku, wspólnym wysiłkiem Stowarzyszenia Kaliscy Patrioci a artysta który namalował dzieło to Michał Przybyłek.
Wychodząc ze Skweru Inwalidów Wojennych kierujemy się ulicą Polną do skrzyżowania z ulicą Adama Asnyka. Tam skręcamy w prawo i podążamy do końca ulicy Asnyka aż do skrzyżowania z ulicą Serbinowską. Znajduje się tam Szkoła Podstawowa nr 8 im. Bohaterów Westerplatte na ścianie której zobaczymy kolejny mural. Miasto Kalisz wspólnie z Lasami Państwowymi Nadleśnictwem Kalisz ogłosiło konkurs na wykonanie projektu oraz zrealizowanie muralu inspirowanego 100-leciem Lasów Państwowych. Wygrała praca zaprojektowana przez zespół składający się z: Shuai Zhang, Nadine Minzer, Ariela Zaremby i Zoriany Volianskiej. Artyści to studenci WP-A UAM w Kaliszu, cechuje ich zamiłowanie do sztuki i chęć poznania Polski, a tak o muralu mówią sami twórcy: „Główną postacią muralu jest bogini, stworzona z inspiracji mitologią grecką. We włosach bogini widoczny jest las z całym jego bogactwem fauny i flory. Bogini trzyma w dłoniach Ziemię. W szklanym naczyniu jest nasza planeta, pokazana w postaci dziecka, a więc istoty bardzo delikatnej, wymagającej opieki, uzależnionej od nas. Bogini chroni Ziemię. Mural ma przypominać, że jesteśmy odpowiedzialni za przyszłość naszej planety, pokazywać że od zachowania człowieka wobec przyrody, lasów zależy przyszłość całego świata.”
Pomysłodawcą muralu znajdującego się na budynku hali sportowej Technikum Św. Józefa w Kaliszu przy ulicy Złotej 144 jest ks. Adam Kraska - dyrektor szkoły. Ściana, na którym się znajduje jest frontem reprezentacyjnym szkoły, a także powstającej hali sportowej. Malowidło przekazuje ważne wartości sportowe jakim jest: zdrowa rywalizacja, duch fair play i motywacja do przezwyciężania siebie. Budynek sportowy kojarzy się głównie z dyscyplinami drużynowymi, gdzie kopie się, odbija, kozłuje lub rzuca piłkę w jej różnych formach. Dlatego w centralnym miejscu muralu znajduje się piłka krusząca wszystkie mury ludzkich podziałów. Wokół niej postacie prezentujące różnorodne dyscypliny sportowe. U podnóża panorama Kalisza z najstarszymi budowlami miasta: Ratusz, Katedra Św. Mikołaja, Bazylika Św. Józefa oraz kościół Św. Michała Archanioła na Dobrzecu. Całość wieńczy napis: „Hala Sportowa Technikum im. św. Józefa Diecezji Kaliskiej”. Mural zaprojektował Piotr Jankowski, nauczyciel przedmiotów multimedialnych w szkole, przy pomocy uczennicy Angeliki Dziedzic. Obraz wykonał sam projektant przy pomocy syna i księdza dyrektora.
Z okazji Roku Rodziny Fibigerów powstał mural na elewacji budynku przy ulicy Rzemieślniczej 6, przy skwerze Gustawa Arnolda Fibigera, zaprojektowany i wykonany przez Marcina Czaję. Zwycięski projekt nawiązuje do tradycji Kalisza, jako miasta fortepianów i pianin oraz rodziny Fibigerów, a także muzyki jako środka wyrazu artystycznego, mającego ogromny wpływ na inne dziedziny sztuki. Posiada wysokie walory artystyczne. W ciekawy, geometryczny i syntetyczny sposób emanuje radosną energią jaką niesie muzyka. Wykonawca muralu został wyłoniony na drodze konkursu, zorganizowanego przez Ośrodek Kultury Plastycznej "Wieża Ciśnień" im. Bogdana Jareckiego oraz Miasto Kalisz. W jury, pod przewodnictwem dr hab. Izabeli Rudzkiej, prof. UAM, zasiedli: Judyta Fibiger, reprezentująca rodzinę Fibigerów; Grażyna Dziedziak, naczelnik Wydziału Kultury i Sztuki Sportu i Turystyki Urzędu Miasta Kalisza; artystka Izabella Symanowicz oraz Piotr Bigora, dyrektor OKP Wieża Ciśnień im. B. Jareckiego w Kaliszu.
Po drugiej stronie ulicy zobaczymy kolejne dzieło. Na elewacji Zespołu Szkół Ekonomicznych przy ul. Legionów, powstał mural upamiętniający 150-lecie szkolnictwa Handlowego i Ekonomicznego w Kaliszu. Autorem projektu i wykonawcą jest Wojciech Rokosz. Na muralu widnieje wizerunek patrona szkoły gen. Mieczysława Smorawińskiego i symbolu szkoły – greckiego Boga kupców - Merkurego, a tła dopełniają grafiki Kościelniaka, który jest absolwentem kaliskiego Ekonomika.
Będąc na Szlaku Bursztynowym nie ominiemy muralu, który ozdobił tunel dla pieszych pod wiaduktem kolejowym, na osiedlu Zagorzynek. Ściana znajduje się na ul. Kresowej. Autorem muralu jest kaliski artysta - Michał Mąka. Przejście stało się kolorowe i chętnie korzystają z niego mieszkańcy Kalisza.
Niedaleko ronda Westerplatte, idąc w stronę centrum możemy zauważyć mural "Ogród wyobraźni" autorstwa Ziemowita Fincka. Malowidło znajduje się na ścianie budynku przy ul. Wojska Polskiego 51. Obraz powstał dzięki stypendium kulturalnemu przyznanemu artyście przez Prezydenta Miasta Kalisza (dziedzina: Sztuki Wizualne).