1. KOŚCIÓŁ KATEDRALNY ŚW. MIKOŁAJA

Gotycki kościół powstał z fundacji księcia Bolesława Pobożnego w 2. poł. XIII w. jako główna świątynia miejska (fara) Kalisza. Wzniesiono wtedy prezbiterium oraz jednonawowy korpus. Około połowy XIV w. korpus nawowy przebudowany został na trójnawową halę, a od zachodu dostawiono wieżę. W roku 1358 r. świątynia oddana została pod opiekę kanonikom laterańskim, sprowadzonym do Kalisza przez króla Kazimierza Wielkiego ze wsi Męka pod Sieradzem.

Obok kościoła wzniesiono w 1448 r. budynek klasztorny dla tego zgromadzenia. Jest to najstarszy zachowany, murowany budynek mieszkalny w Kaliszu (ob. plebania). W 1441 r. kościół został wyniesiony do godności kolegiaty zakonnej. Zniszczony przez pożary w 1560 r. i 1609 r. Podczas odbudowy, na początku XVII w., prowadzonej pod kierunkiem włoskiego architekta Albina Fontany, wschodniemu szczytowi nadano formę barokową, zwiększono wysokość naw bocznych i założono nowe sklepienia, na których powstała dekoracja stiukowa w typie lubelsko-kaliskim.

Po pożarze w 1706 r. zawaliła się wieża. W 1810 r. zlikwidowano konwent kanoników regularnych, odtąd świątynia pełniła funkcję kościoła parafialnego.

W 1838 r. w tej świątyni ochrzczony został przyszły poeta Adam Prot Asnyk.

Budowlę w latach 1869-1876 poddano regotyzacji (wg proj. Franciszka Tournella), odbudowano wieżę w stylu neogotyckim. W tym okresie jedną z zakrystii i kapitularz przekształcono na kaplicę Matki Boskiej Pocieszenia, zwaną też kaplicą Polską lub „Pod orłami”. Od 1909 r. zdobi ją młodopolska dekoracja malarska autorstwa Włodzimierza Tetmajera, z alegorią umarłej Polski.

2. KOŚCIÓŁ POBERNARDYŃSKI PW. NAWIEDZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY (OB. OO. JEZUITÓW)

Kościół poźnorenesansowy, wzniesiony w latach 1594-1607 w miejscu pierwotnej, drewnianej świątyni, która powstała z inicjatywy prymasa Jana Gruszczyńskiego dla sprowadzonego do Kalisza ok. 1465 r. zgromadzenia bernardynów.

Budowla usytuowana została na Przedmieściu Toruńskim poza murami miasta lokacyjnego, zgodnie z regułą bernardyńską. Nawa główna jednoprzestrzenna z wyodrębnionym, wydłużonym prezbiterium zakończonym wielobocznie.

Prace nad polichromią wnętrz - powierzono zakonnemu artyście, bratu Walentemu Żebrowskiemu, który był wcześniej twórcą monumentalnych malowideł ściennych w klasztorach bernardyńskich we Wschowie, Warcie, Warszawie (kościół św. Anny). Iluzjonistyczna, jednolita stylistycznie dekoracja malarska wykonana w kaliskim kościele podporządkowana została ogólnym podziałom architektonicznym wnętrza. Na sklepieniu prezbiterium artysta ukazał apoteozę Matki Bożej Anielskiej, natomiast w nawie Trójcę Świętą i apoteozę św. Franciszka.

Tematyka polichromii jest bogata, pełna symboli, metafor i alegorii - dlatego też uznawana jest za dzieło unikalne pod względem artystycznym, ikonograficznym i technologicznym.

W 1864 r. w ramach represji po powstaniu styczniowym nastąpiła kasata zakonu bernardynów w Kaliszu, a zarząd kościoła powierzono kapłanom diecezjalnym. W 1919 r. kościół i klasztor objęli ojcowie jezuici. W 1993 r. zabytkowe wnętrze kościoła wzbogacone zostało o obraz Jezusa Miłosiernego. Od tego czasu kościół stał się istotnym ośrodkiem kultu Miłosierdzia Bożego, a w 1998 r. podniesiony został do godności Sanktuarium Serca Jezusa Miłosiernego.

3. CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. ŚW. APP. PIOTRA I PAWŁA

Cerkiew prawosławna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła wzniesiona została w stylu pseudoromańskim w latach 1929-1930 według projektu architekta Michała Zenowicza.

We wnętrzu świątyni przy ul. Niecałej umieszczono ikonostas, otoczaną kultem ikonę Matki Boskiej Tychwińskiej, sprzęt liturgiczny i wyposażenie pochodzące z rozebranego soboru.

Do jej budowy wykorzystano materiały z rozebranego w latach dwudziestych ubiegłego stulecia, pięciokopułowego soboru Pietropawłowskiego, który był dla kaliszan symbolem zaborcy.

Monumentalna cerkiew katedralna w 1877 r. na polecenie władz carskich zlokalizowana została w jednym z najbardziej reprezentacyj-nych punktów Kalisza – nieopodal kolegiaty św. Józefa, w miejscu gdzie obecnie stoi budynek Domu Towarowego.

Do dzisiaj służy wyznawcom prawosławia i jest jedyną cerkwią w tej części Wielkopolski.

4. KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY (ŚW. JÓZEFA)

Murowana gotycka świątynia, w miejscu drewnianej, wzniesiona została w 1353 r. z fundacji arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława Bogorii Skotnickiego. W 1359 r. kościół podniesiony został do godności kolegiaty. W wyniku katastrofy budowlanej w 1783 r. zniszczeniu uległ pierwotny korpus nawowy wraz z dzwonnicą i kaplicami. Zachowało się jedynie gotyckie prezbiterium i zakrystia oraz ołtarze przy płd.-wsch. ścianie, w tym obraz św. Rodziny zwany wizerunkiem św. Józefa Kaliskiego (1670 r.).

W latach 1783 – 1790 odbudowana została nawa główna wraz z korpusem wieżowym w formach późnobarokowych.

Wieża zniszczona w 1945 r., w obecnym kształcie powstała w 1948 r.

Wotywny obraz św. Józefa słynący łaskami, w 1770 r. uznany został przez prymasa Polski za cudowny, a w 1796 r. otrzymał korony papieskie. Sanktuarium św. Józefa Kaliskiego jest najstarszym na świecie ośrodkiem kultu tego świętego.

W podziemiach kościoła (od 1970 r.) mieści się kaplica - pomnik ku czci martyrologii duchowieństwa polskiego w Dachau. W 1971 r. kościół podniesiono do godności bazyliki mniejszej. Podczas pobytu w Kaliszu 4 czerwca 1997 r. modlił się tu papież Jan Paweł II.

W 2014 r. miało miejsce poświęcenie i otwarcie dla zwiedzających Skarbca Sanktuarium św. Józefa, w którym oglądać można m.in. kolekcje ornatów, naczynia liturgiczne, w tym patenę romańską Mieszka III Starego i kielich Kazimierza Wielkiego.

We wnętrzu kościoła możemy odnaleźć bardzo wiele cennych obiektów, spośród których największą popularnością i kultem otaczany jest cudowny obraz Świętej Rodziny, nazywany najczęściej obrazem św. Józefa. Ufundowany i umieszczony został w kolegiacie około 1670 roku jako wotum dziękczynne za uzdrowienie.

5. KOŚCIÓŁ POJEZUICKI PW. ŚW. WOJCIECHA I ŚW. STANISŁAWA

Kościół pw. św. Wojciecha i św. Stanisława Biskupa w Kaliszu wzniesiony w latach 1592 -1597 z fundacji arcybiskupa gnieźnieńskiego Stanisława Karnkowskiego, wchodzi w skład kompleksu zabudowań kolegium jezuickiego.

Główny korpus kościoła jest trójnawowy, bazylikowy z charakterystycznymi emporami, prezbiterium wyodrębnione, zamknięte trójbocznie. W pocz. XVII w. w kościelnej wieży urządzono pierwsze w Polsce profesjonalne obserwatorium astronomiczne, w którym pracował Karol Malapert, flamandzki uczony i jezuita.

Wnętrze świątyni jest miejscem spoczynku wybitnych osobistości życia społecznego - tutaj pochowany został fundator kościoła prymas Stanisław Karnkowski, a także Krzysztof Czarniecki ojciec hetmana polnego koronnego Stefana Czarnieckiego. Świetność jezuickiego kościoła w Kaliszu trwała do kasaty jezuickiego zakonu w roku 1773. W 1797 roku, prymas Polski Ignacy Krasicki przekazał pojezuicki kościół, kaliskiej gminie ewangelickiej.

Wczesnobarokowa świątynia uważana jest za pierwszy niegotycki obiekt sakralny w Wielkopolsce. W jej architekturze uwagę zwraca fasada z dwukrotnie spiętrzonym szczytem oraz renesansowy, arkadowy portal, który przygotowany był do pierwotnie projektowanej kaplicy i stąd bierze się niezgodność stylistyczna z architekturą kościoła.

Ewangelicy utracili pojezuicką świątynię w roku 1945. Po zakończeniu II wojny światowej kościół oddano katolikom, uzyskał on status kościoła garnizonowego. Obecnie kościół jest siedzibą Rzymskokatolickiej Parafii Ordynariatu Polowego pw. św. Wojciecha i św. Stanisława.

6. KOŚCIÓŁ FRANCISZKAŃSKI PW. ŚW. STANISŁAWA BISKUPA MĘCZENNIKA

Świątynia gotycka, wzniesiona z fundacji księcia Bolesława Pobożnego i jego małżonki bł. Jolenty po poł. XIII w. dla najstarszego konwentu franciszkańskiego w Wielkopolsce.

Budowę świątyni rozpoczęto od prezbiterium i sąsiadującej z nim kaplicy (ob. Nieustającej Adoracji). W świetle ostatnich badań prezbiterium tej kaplicy służące pierwotnie jako oratorium książęce Bolesława Pobożnego, jest najstarszą częścią kościoła i pochodzi z 1257 r.

Kaplica Nieustającej Adoracji posiada późnoromańskie sklepienia krzyżowo-żebrowe, a we wnęce okiennej ściany wschodniej, doskonale zachowany maswerk.

W 2 poł. XIII w. do prezbiterium dostawiono trójnawowy korpus nawowy. Kościół otrzymał wezwanie św. Stanisława Biskupa Męczennika jako jeden z pierwszych, wkrótce po kanonizacji św. Stanisława biskupa (27 września 1253).

Świątynia została poważnie zniszczona w czasie pożarów w 1537 i 1559 r. W pocz. XVII w. przebudowana, pod kierunkiem włoskiego architekta Albina Fontany w ówcześnie panującej stylistyce z charakterystycznym barokowym zatynkowanym szczytem, korpus kościoła nakryto nowymi sklepieniami, które ozdobione zostały dekoracją stiukową w typie lubelsko-kaliskim.

We wnętrzu uwagę zwraca wyjątkowa ambona w kształcie łodzi (1862).

7. KOŚCIÓŁ POREFORMACKI PW. ŚW. JÓZEFA I PIOTRA Z ALKANTARY

Kościół barokowy, zbudowany został w latach 1665-1673 na Przedmieściu Wrocławskim dla sprowadzonych w 1631 r. do Kalisza ojców reformatów. Obok kościoła kaplica cmentarna św. Jana Nepomucena z lat 1717-1736.

Świątynia ma jednonawowe wnętrze z wyodrębnionym węższym prezbiterium. Zachowało się jednolite wyposażenie wnętrza autorstwa snycerza Józefa Eglauera oraz rokokowy wystrój z obrazami ojca Bonifacego Jatkowskiego.

W latach 1728-1731 z fundacji chorążego poznańskiego Piotra Sokolnickiego do nawy kościoła dobudowana została Kaplica Matki Boskiej Rycerskiej (zwana też Kaplicą Żołnierską). Po powstaniu styczniowym w 1864 r., nastąpiła kasata zakonu ojców reformatorów. Kościół jako jedyna kaliska świątynia został znacznie uszkodzony w 1914 r., podczas barbarzyńskiego palenia i burzenia Kalisza dokonanego przez wojska pruskie; odbudowany w latach 1919-1921 przez zgromadzenie sióstr nazaretanek, które objęło zespół klasztorny. Obok kościoła znajduje się kaplica cmentarna św. Jana Nepomucena z lat 1717-1736.

Polecamy

Będąc na czwartym etapie spaceru przy Sanktuarium św. Józefa zapraszamy do Centrum Baśni i Legend Kaliskich oraz Lokacji Miasta wraz ze Skarbcem św. Józefa. Obiekt ma charakter sezonowy -jest czynny w sezonie letnim ( maj – wrzesień):
poniedziałek – nieczynne; wtorek, środa, czwartek: 10.00-16.00, piątek: 10.00-18.00, sobota i niedziela: 10:00 – 17:00. Ostatnie wejście na godzinę przed zamknięciem.
Bilety w cenie 6 zł normalny i 4 zł ulgowy do nabycia w biurze Baszty które znajduje się w dzwonnicy przy Sanktuarium św. Józefa.

Po zwiedzeniu Kościoła pw. św. Wojciecha i św. Stanisława zachęcamy do odwiedzenia Galerii Sztuki im. Jana Tarasina znajdującej się przy pl. św. Józefa 5.

Galeria jest czynna:
w sezonie wiosenno-letnim (1 kwietnia – 30 września ): poniedziałek: 10:00 – 16:00; wtorek, środa: 10:00 – 18:00; czwartek, piątek: 12.00 – 20.00; sobota: 10.00 – 14.00; niedziela – zamknięte.
w sezonie jesienno-zimowym (1 października – 31 marca): poniedziałek: 10:00 – 16:00; wtorek, środa, czwartek, piątek: 10:00 – 18:00; 12.00 – 20.00; sobota: 10.00 – 14.00; niedziela – zamknięte.
Wstęp bezpłatny.

Na trasie spaceru napotkamy na liczne lokale gastronomiczne, w których można napić się dobrej kawy lub zjeść smaczny obiad.

Możliwe jest także zwiedzanie z Przewodnikiem PTTK. Cena usługi przewodnickiej to 500 zł za 4 godziny, a za każdą następną rozpoczętą godz. 150zł. W celu rezerwacji usługi prosimy o kontakt z PTTK Kalisz, ul. Targowa 2, lub telefonicznie pod numerem 62 598-24-33, tel. Kom. 509-360-171.