Spacer tematyczny „Jak Kalisz od razu odbudowano”

„Spacerowniki Kaliskie”, to cykl spacerów z przewodnikami, poświęconych lokalnemu dziedzictwu kulturalnemu. Tematem przewodnim spaceru pod tytułem „Jak Kalisz od razy zbudowano” była odbudowa Kalisza po pierwszej wojnie światowej.

Powojenne polskie władze po 1918 roku postawiły sobie za cel nie tylko odbudowę miast po zawierusze wojennej, ale też i pokaz siły i organizacji odradzającego się państwa. Obok powstającej nowoczesnej ówcześnie Gdyni, projektem odbudowany ze zgliszczy Kalisz. Proces odbudowy miasta rozpoczął się od powołania w 1914 roku, zaraz po zburzeniu Kalisza przez Niemców, Komitetu Odbudowy Kalisza. Pierwsze działania zmierzające do wskrzeszenia miasta rozpoczęły jeszcze władze niemieckie przed zakończeniem pierwszej wojny światowej.

Odbudowa Kalisza w dwudziestoleciu międzywojennym

Założeniem odbudowy Kalisza było zachowanie średniowiecznego układu ulic przy jednoczesnym dopasowaniu ich do nowoczesnych wymogów. W odbudowanych pierzejach Głównego Rynku również poczyniono pewne zmiany. Wschodnia i zachodnia pierzeja zostały cofnięte w głąb, dzięki czemu plac rynkowy stał się nieco szerszy. W centrum rynku odbudowano tylko ratusz, pomijając blok zabudowy śródrynkowej. Kamienice w pierzejach rynku utrzymano na tym samym poziomie, wszystkie zyskały tę samą liczbę kondygnacji oraz zrównano wysokość ich gzymsów. Dzięki temu zabiegowi zabudowa Głównego Rynku nabrała spójności i eleganckiego wyrazu.

Priorytetem ówczesnych władz Kalisza była odbudowa ratusza, jako budynku z jednej strony użytecznego, a z drugiej bardzo symbolicznego. Kolejnym ważnym punktem było przywrócenie ciągu ulic handlowych, czyli ulic Zamkowej, Śródmiejskiej i Kanonickiej. Przy czym ulice Zamkowa i Kanonicka zostały poszerzone i dopasowane do potrzeb nowoczesnego społeczeństwa.

W przypadku większości odbudowanych w dwudziestoleciu międzywojennym kamienic odtworzony ich historyczny charakter. Pojawiły się jednak też budynki nowocześniejsze zaprojektowane zgodnie aktualnie obowiązującym nurtem modernistycznym. Do obiektów tych zaliczała się m.in. kamienica wzniesiona przy ul. Śródmiejskiej 19, czy kamienica przy ul. Św. Stanisława 9.

Spacer poprowadził Krzysztof Ziental, historyk sztuki, zabytkoznawca i konserwcjoznawca i praktyk partycypacji. Przewodnik po architekturze i historii miasta.

„Spacerowniki kaliskie” realizowane były przez Stowarzyszenie Multi.Art. Projekt uzyskał dofinansowanie w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa oraz z budżetu Miasta Kalisz.

Tekst: Biuro Rewitalizacji na podstawie opowieści Krzysztofa Zientala. Zdjęcia: Tomasz Bąk.
Wersja do druku
Wersja PDF