O zaangażowaniu patriotycznym ziemian wielkopolskich w Archiwum

23 listopada w Archiwum Państwowym w Kaliszu mieliśmy okazję wysłuchać niezwykłej prelekcji Jerzego Wojtczaka pt. Zaangażowanie patriotyczne ziemian wielkopolskich w świetle badań genealogicznych rodu Niemojowskich ze Śliwnik. Archiwum Państwowe w Kaliszu, wespół z Kaliskim Towarzystwem Przyjaciół Archiwaliów zrealizowało tę inicjatywę w ramach obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, włączając się tym samym w realizację ogólnopolskiego projektu „Niepodległa”.

W spotkaniu uczestniczyli m.in.: prezes Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów Mariusz Kurzajczyk, wiceprezes KTPA Sławomir Woźniak, członek komisji rewizyjnej KTPA mec. Świętosław Fortuna, Ryszard Łańduch z Biura Poselskiego Poseł Joanny Lichockiej, prezes Związku Emerytów i Rencistów koło w Nowych Skalmierzycach Krystyna Marczak, przewodniczący Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w Ostrowie Wielkopolskim Jerzy Sówka, przedstawiciele Akcji Katolickiej w Nowych Skalmierzycach, młodzież ze Szkoły Podstawowej Nr 3 im. Polskich Noblistów
w Nowych Skalmierzycach z opiekunem Tomaszem Głowackim.

Dyrektor APK przedstawiła sylwetkę prelegenta. Jerzy Wojtczak jest emerytowanym pracownikiem Polskich Kolei Państwowych, angażującym się z oddaniem działalności społecznej. W latach 80. XX w. był przewodniczącym Oddziału Wojewódzkiego Polskiego Związku Katolicko-Społecznego, radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kaliszu. W Nowym Skalmierzycach pełnił funkcję radnego i członka Zarządu Urzędu Gminy i Miasta. Od niespełna 20 lat pełni funkcję prezesa Akcji Katolickiej w Nowych Skalmierzycach. Z jego inicjatywy ufundowano pamiątkowe tablice z okazji 100-lecia miasta, roku milenijnego i pomnik Jana Pawła II. Od Rady Gminy i Miasta otrzymał „Medal za Zasługi dla Ziemi Skalmierzyckiej”. Otrzymał również statuetkę za wybitne osiągnięcia na rzecz rozwoju i krzewienia kultury w Powiecie Ostrowskim. W 2014 r. nagrodzono go „Złotym Laurem Kultury”. Jest członkiem Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów.

Jerzy Wojtczak wyraził ogromną radość z tego, że jego prelekcja wpisuje się w wielkie świętowanie 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Wkład w jej odzyskanie mieli także lokalni ziemianie. W walkę o niepodległość szczególnie zaangażowani byli: bracia Wincenty i Bonawentura Niemojowscy, ich krewni Jan Nepomucen Niemojowski i Wincenty Niemojowski. Bracia reprezentowali tzw. linię marchwacką, a Jan Nepomucen i Wincenty linię śliwnicką rodu Niemojowskich. Bonawentura i Wincenty zostali usunięci z sejmu za swoją aktywność. Rosjanie zastosowali nawet wobec nich areszt domowy. Był to czas ogromnych inwestycji w majątek w Marchwaczu, który wyrastał na lokalną ostoję myśli liberalnej. Wnuk Bonawentury, Wacław, był bliskim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego. Po wybuchu II wojny światowej Niemcy chcieli go namówić do współpracy, ale nie dał się złamać. Zmarł w wyniku udaru w siedzibie Gestapo w 1939 r. Przedstawiciele linii śliwnickiej również działali na rzecz Polaków, wspierając powstanie styczniowe i organizując arsenał broni na terenie Śliwnik. Jan Napomucen Niemojowski w 1862 r. zorganizował pieszą pielgrzymkę do Lądu, porywając za sobą tysiące ludzi.

Prelekcja wywarła ogromne wrażenie na zaproszonych gościach. Dr Grażyna Schlender w swoim podsumowaniu odniosła się do współczesnych postaw patriotycznych, związanych chociażby ze śpiewaniem pieśni żołnierskich i legionowych. 11 listopada 2018 r. w Hali „Arena” kaliszanie wspólnie świętowali 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości ze śpiewnikiem pt. „Historia Polski w pieśni. W stulecie odzyskania niepodległości” w ręku, wydanym przez Archiwum Państwowe w Kaliszu. Spotkanie było świetną okazją do pokazania, że losy państwa często przeplatają się z losami znanych, zasłużonych rodzin.

Oprac. Archiwum Państwowe w Kaliszu
Wersja do druku
Wersja PDF