Podworski park w Szczypiornie

Szczypiorno od 1976 r. wchodzi w obręb miasta Kalisza i położone jest w jego pd.-zach. skraju, przy ul. Szczypiornickiej, Pogodnej i Gościnnej. Usytuowane jest po południowo-wschodniej stronie linii kolejowej Ostrów Wlkp. – Kalisz, w sąsiedztwie której znajduje się zabudowa wiejska, widoczna na mapie z lat 40. XIX w.

Z zespołu rezydencjonalnego zachował się tylko park. W jego południowej części do lat 60. XX w. stał murowany dwór, wzniesiony staraniem Macieja Ordęgi przed 1845 r., a rozbudowany w końcu XIX w. przez Bronikowskich.

Park o charakterze krajobrazowym o powierzchni 5,6 ha został założony w połowie XIX w. z wykorzystaniem starszego zadrzewienia w pobliżu stawu, a także kwaterowego ogrodu, później zamienionego na sad, z nowszymi nasadzeniami z początku XX w. W okresie PRL-u był zaniedbany.
Rozplanowany jest na rzucie wieloboku zbliżonego do półkola, z aleją kasztanowo-lipową, prowadzącą na pn. wschód do kolonii mieszkalnej majątku. Wg mapy z 1935 r. park od strony zachodniej sąsiadował z rozległym sadem dochodzącym do torów kolejowych, obecnie zachowanym w stanie szczątkowym. Natomiast od północnego zachodu graniczył z podwórzem folwarcznym. Po 1945 roku park został w znacznym stopniu przekształcony m.in. poprzez rozbiórkę dworu i budowę w swej centralnej części, wielorodzinnego domu mieszkalnego. Przez środek parku wytyczona została droga przejazdowa.

Obecnie po południowo-wschodniej i częściowo zachodniej stronie parku znajdują się nowsze ogródki działkowe. Na jego teren prowadzą 4 wjazdy: od zachodu (z ul. Gościnnej przecinającej dawny sad), od południa (z drogi polnej), od północy (z podwórza folwarcznego) i główny od północnego wschodu (ze skrzyżowania ulic przy przydrożnej figurze Matki Boskiej). W części środkowej parku znajduje się obecnie rozległa polana, przy której obrzeżu stał dwór niegdyś poprzedzony klombem. W parku znajduje się staw.

Park zadziwia swym bogatym drzewostanem. Rośnie tu ponad 39 gatunków i odmian drzew oraz krzewów. Na uwagę zasługuje aleja kasztanowców i olbrzymi platan. Poza tym w drzewostanie dominują świerki, klony polne lipy, dęby, jesiony, robinie akacjowe oraz graby pospolite. Wśród starodrzewia 67 sztuk ma walory drzew pomnikowych. Większość z nich to kasztanowce białe (23 sztuki), lipy drobnolistne (29 sztuk) i robinie akacjowe, tworzące dojazdową aleję. Oprócz nich wymiary drzew pomnikowych ma również 7 dębów szypułkowych, 2 lipy szerokolistne, 1 klon pospolity, a także platan klonolistny.

Park jest wpisany do rejestru zabytków.

Na obrzeżu założenia parkowego zachowały się dwa bunkry wojskowe z 1939 r. wchodzące w skład rejonu polskich umocnień obronnych Przedmoście Kalisz, z wylotami skierowanymi w stronę Skalmierzyc

Zdjęcia J. Czajczyńska
Wersja do druku
Wersja PDF