Kalisz filmowy

Kalisz był miejscem akcji kilku filmów, wspominany był także w dialogach filmowych. Pozytywny obraz Kalisza ukazał w swoim filmie pod tytułem „Ćma” Tomasz Zygadło. Podczas rozmowy telefonicznej Romana Wilhelmiego ze Zbigniewem Buczkowskim Kalisz jest określony jako bardzo piękne miasto i prawdziwy raj.

Kalisz zaistniał także w innych polskich produkcjach:

„Dwie Brygady” z 1950 roku w reżyserii Eugeniusza Cękalskiego - w dramacie społecznym, opowiadającym o konflikcie młodego kolektywu fabrycznego z zacofanym starym fachowcem pojawia się kaliski teatr, zarówno z zewnątrz, jak i w środku. Rozpoznać można też gmach banku, ale widać również tramwaje, których w Kaliszu nie ma.

Film z 1967 roku pt. „Piękny był pogrzeb, ludzie płakali” w reżyserii Zbigniewa Chmielewskiego, opowiada historię mężczyzny, który został niesłusznie skazany i umieszczony w zakładzie karnym. Po odbyciu wyroku wraca do swojego miasta i pragnie się dowiedzieć, kto niesłusznie go oskarżył. Pojawiają się kadry z zaśnieżonego Kalisza. Tłem akcji stają się ulice Kanonicka, Grodzka oraz Sukiennicza, w obiektywie można zauważyć również trzy kościoły, co w dobie PRL-u było niecodzienne. Widać kościół św. Józefa, św. Mikołaja oraz prawdopodobnie przebitki murów i krużganka kościoła Jezuitów.

 

Kalisz pojawia się jako tło sportowych zmagań w wyprodukowanym w 1965 cyklu trzech nowelek filmowych Ryszarda Bera „Zawsze w niedziele”.
W drugiej noweli akcja toczy się na kaliskim stadionie przy ulicy Łódzkiej, w trzeciej widzimy
ulicę Kolegialną, okolice placu św. Józefa, fabryki fortepianów i stadionu.

W filmie „Po upadku” Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego z 1990 roku, Kalisza jako tła jest całkiem sporo: Rogatka, ulice Górnośląska i Babina oraz budynek Domu Partii i Ratusz. Widzimy też miejski szalet na plantach, który staje się miejscem zbrodni.

Największą sławę przyniósł Kaliszowi belgijski film pod tytułem „Tango Libre” z 2012 roku (reż. Frederick Fonteyne). Jedną z głównych ról zagrało tam zabytkowe kaliskie więzienie. Film opowiada historię strażnika więziennego, który, uczęszczając na lekcje tańca, zakochuje się w kobiecie. Ta okazuje się żoną jednego z więźniów. Film został doceniony na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji.

Budynki byłego Zakładu Karnego w Kaliszu były również tłem krótkometrażowego filmu Filipa Dzierżawskiego "Nazywam się Julita” z 2017 roku. Tutaj plenery do filmu „Obywatel Jones” z 2019 wybrała Agnieszka Holland. Również niektóre sceny z filmu w reżyserii Petelskich 1984 r. pt. "Kim jest ten człowiek" z Henrykiem Talarem były kręcone w kaliskim zakładzie karnym.

W zakładzie przy ul. Łódzkiej w 2019 r. powstał też teledysk do jednej z piosenek zespołu WOWA band – „A w mieście moim”. Zresztą w teledyskach zespołu pojawiają się także inne lokalizacje: ratusz, teatr i rzeka, Park Miejski, Park Przyjaźni, targowisko przy ul. 3 Maja.

 

 Najnowszą produkcją, w której Kalisz ma swój znaczący udział, jest film „Mój dług” w reżyserii Bogusława Joba i Denisa Delicia. To oparta na faktach historia Sławomira Sikory, młodego przedsiębiorcy, który dopuścił się morderstwa w obronie swoich najbliższych, został skazany na 25 lat więzienia i musiał stawić czoła brutalnej, więziennej, rzeczywistości.
W Kaliszu zdjęcia realizowane były w lipcu 2020 roku w obrębie dawnego więzienia i na bocznych uliczkach.
W filmie występuje dwoje kaliskich aktorów: Kama Kowalewska i Wojciech Masacz, w obsadzie znalazł się też Ryszard Kalisz, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej kilku kadencji, były Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz były Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, ale przede wszystkim honorowy ambasador naszego miasta. Wśród statystów znalazło się też kilkudziesięciu kaliszan.
Partnerami filmu zostali Miasto Kalisz oraz Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości. Film wszedł na ekrany polskich kin w lutym 2022 r.

 

 

Z Kalisza pochodzą również aktorzy i filmowcy, znani nie tylko w rodzinnym mieście.

Krystyna Borowicz - absolwentka Wydziału Aktorskiego PWST w Warszawie. Występowała m.in. w filmach i serialach: „Jak rozpętałem drugą wojnę światową”, „Nie lubię poniedziałku”, „Podróż za jeden uśmiech”, „Poszukiwany, poszukiwana”, „Stawiam na Tolka Banana”, „Noce i dnie”, „Siedem życzeń”, „Tulipan”.

Zofia Dybowska-Aleksandrowicz - reżyserka teatralna, dubbingowa i dźwiękowiec, uznawana za promotorkę polskiej szkoły dubbingowej. Ukończyła studia na wydziale historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz wydziale reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Znana z reżyserii dubbingu do takich realizacji jak „Alicja w Krainie Czarów”, „Wyrok w Norymberdze”, „Winnetou i Apanaczi”, „Królowa Elżbieta” czy „Pogoda dla bogaczy”. Oprócz dubbingu zajmowała się także reżyserowaniem nagrań do polskich filmów i seriali, m.in. „C.K. Dezerterzy”, „Ostatni dzwonek”, „Na kłopoty Bednarski”. Była również autorką filmów dokumentalnych.
Została zamordowana wraz ze swoją matka w Warszawie. Mordercy nigdy nie ujęto. Ustalono tylko, że w tym czasie było sześć innych zabójstw na warszawskiej Starówce.

Mieczysław Jan Voit - był aktorem filmowym i teatralnym, absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie. W latach 1957 – 1963 był aktorem Teatru Nowego w Łodzi, z kolei w latach 1963 – 1966 w Teatrze Narodowym w Warszawie. W swoim dorobku aktorskim ma na koncie liczne role filmowe m.in. w „Matce Joannie od Aniołów”, „Sanatorium pod Klepsydrą”, „Weselu”, „Potopie”,„Krzyżakach” i „Faraonie”, a także w serialach: „Noce i Dnie”, „Stawka większa niż życie”, „Podróż za jeden uśmiech”, „07 zgłoś się” oraz „Alternatywy 4”. Oprócz tego występował w poniedziałkowym Teatrze Telewizyjnym oraz w Telewizyjnym Teatrze Prozy. Zmarł na atak serca 31 stycznia 1991 roku w Warszawie.

Barbara Marszel - studiowała na Wydziale Aktorskim PWST w Warszawie w 1951 r.
Była dwukrotnie zamężna: po raz pierwszy z Joachimem Lamżą (zm. 1977), aktorem, z którym miała syna, również Joachima, popularnego aktora sceny i filmu; po rozwodzie z Lamżą wyszła w 1958 r. za Jana Wilczka, wiceministra kultury i sztuki w latach pięćdziesiątych.
W 1958 roku związała się z Telewizją Polską. Była jedną z pierwszych spikerek w dziejach tej instytucji. W 1947 roku wystąpiła w drugoplanowej roli w „Jasnych łanach” E. Cękalskiego, pierwszym powojennym polskim filmie o tematyce współczesnej. W 1953 roku zagrała główną rolę Bronki w sensacyjnym dramacie S. Urbanowicza „Pościg”. Później kolejno wystąpiła w drugoplanowych rolach w filmach: „Dziewczyna z dobrego domu” A. Bohdziewicza, „Między brzegami” W. Lesiewicza, „Gra” J. Kawalerowicza oraz w serialach TVP „Czterdziestolatek”, odc. 21. „Smuga cienia, czyli pierwsze poważne ostrzeżenie” J. Gruzy i „Pięć dni z życia emeryta”, odc. 3 „Wigilia” E. Dziewońskiego.
Współpracowała także ze Studiem Opracowań Filmów w Warszawie, gdzie pod okiem czołowych reżyserów stworzyła wiele niezapomnianych kreacji w dubbingu. Największą popularność przyniosła jej rola dubbingowa Betty w amerykańskim serialu animowanym dla dzieci „Jaskiniowcy” (The Flinstons) z wersji z lat 70. XX wieku.

 

Ignacy Lewandowski - aktor teatralny. W 1987 r., w wieku 47 lat, został aktorem etatowym Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego. Wykreował około pięćdziesięciu ról teatralnych. W 2005 wygrał plebiscyt na najpopularniejszego aktora kaliskiego. Sporadycznie występował także w filmach: „U Pana Boga za miedzą”, „U Pana Boga w ogródku”, „Pierwsza miłość”, „Kariera Nikosia Dyzmy”.
Zmarł w 2009 roku, został pochowany na cmentarzu Tynieckim w Kaliszu.

Jerzy Kryszak - aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, satyryk i artysta kabaretowy. Urodził się w Kaliszu, mieszkał przy ul Chopina 3, niedaleko fabryki fortepianów CALISIA. Grał m.in. w: „Alternatywy 4”, „Wodzireju” i „Daleko od noszy”, „Tulipanie”, „Podróżach Pana Kleksa”. Znany artysta nigdy nie stał na deskach kaliskiego teatru im. Bogusławskiego. Losy rzuciły go do Krakowa gdzie w 1974 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego i w tym samym roku zaczął współpracę z Teatrem Słowackiego, a następnie pracował w teatrze Ateneum w Warszawie od 1978 roku.
W latach 90. XX wieku rozstał się z teatrem i jego kariera jest bardziej znana z występów kabaretowych. Zasłynął i także współtworzył znany program satyryczny "Polskie Zoo". Udzielał swego głosu w polskich dubbingach znanych bajek: „Stuart Malutki 2”, „Iniemamocni”, „7 krasnoludków – historia prawdziwa”, „Zebra z klasą”, „Kurczak Mały”, „Auta”, „Asterix na olimpiadzie”,” Auta 2” czy „Pszczółka Maja”, „Odlot”, „Ratatuj”.

Joachim Lamża - aktor związany z warszawskimi teatrami: Polskim, Rozmaitości i Dramatycznym. Absolwent PWST w Warszawie (1974). Zadebiutował w spektaklu telewizyjnym "Romeo i Julia" wg Williama Szekspira w wyreżyserii Jerzego Gruzy. Występował w tak znanych produkcjach, jak: „Daleko od szosy”, „Czterdziestolatku”, „Polskich drogach”, „Vabank II, czyli riposta”, „Kingsajz”, „Listy do M 3”, „Rozmowach kontrolowanych”, „Ekstradycji”, „Sforze”, „Pitbullu”, „Prawo Agaty”, „Ojciec Mateusz”.

 

Janusz Grenda - aktor teatralny i filmowy. Zagrał m.in. w „Vabank” i „Pogranicze w ogniu”.

 

 

 

 

Jacek Kałucki - aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, reżyser i felietonista, kabareciarz oraz autor tekstów i sztuk teatralnych. Studiował w warszawskiej PWST pod opieką pedagogiczną Ryszardy Hanin. Występował m.in. w „Śnie nocy letniej” (Demetriusz), „Konopielce”, w „Barwach Szczęścia”. Wystąpił w kilkudziesięciu obrazach kinowych i telewizyjnych takich jak "Ogród Luizy", "Tydzień z życia mężczyzny" czy "Dekalog III".
Jest autorem wielu piosenek, a także aktorem dubbingowym. Swojego głosu użyczył m.in. w następujących produkcjach: "Pokémon", "Inspektor Gadżet - Misja specjalna" oraz "Muppety z kosmosu". Nagrał też kilka audiobooków.

Piotr Skiba - właściwie Leszek Piotr Skiba - aktor teatralny i filmowy, scenograf, a także twórca kostiumów do spektakli Krystiana Lupy. Skończył Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi.
Pracuje przede wszystkim w teatrze. U progu kariery aktorskiej wystąpił w telewizyjnym serialu Stanisława Jędryki „Zielona miłość”, a następnie w filmach „Blisko, coraz bliżej”, „Kornblumenblau”, „Historia niemoralna”, „Pożegnanie jesieni”, „Odwiedź mnie we śnie”, „Ojciec Mateusz”, „Córki dancingu”, „Fuga”. Często można go było oglądać w Teatrze Telewizji. Zagrał m.in.: Donalbaina w „Makbecie” Szekspira w reżyserii Krzysztofa Nazara i Markiza Doresta w „Ryszardzie III” w reżyserii Feliksa Falka. Był także Theramenesem w „Dla Fedry” Per Olova Enquista w reżyserii Henryka Baranowskiego oraz Fryderykiem Chopinem w „Lato w Nohant” Jarosława Iwaszkiewicza w reżyserii Agnieszki Glińskiej.

 

Hubert Zduniak - aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Grał m.in. w: „Sforze”, „Smoleńsku” czy „Kryminalnych”. Jest absolwentem Akademii Teatralnej w Warszawie (1999).
Ma w dorobku role w Teatrze Telewizji (Chlestakow w „Rewizorze” Gogola, Menasze w „Dybuku” An-skiego), w Teatrze im. Szaniawskiego w Wałbrzychu (Mistrz w „Córce Fizdejki”), oraz w Starym Teatrze w Krakowie (Barney Mayerson w adaptacji teatralnej „Trzech stygmatów” Palmera Eldritcha). Grał również w kilku serialach telewizyjnych, między innymi w „M jak miłość” (rola Janka Rogowskiego, byłego kochanka Hanki Mostowiak) oraz w „Kryminalnych” - dwie role: operator filmowy Konrad Nadolski (2004); Morderca Eryk Lipiec (2007).
Wystąpił w teledysku Justyny Steczkowskiej do piosenki "Oko za oko", który został wyróżniony nagrodą Fryderyka ’96.

Tomasz Sobczak - aktor teatralny, telewizyjny i filmowy, reżyser teatralny. Po gościnnym występie w telenoweli TVP1 Plebania (2001), trafił na duży ekran w gorzkiej komedii Marka Koterskiego „Dzień świra” oraz niezależnym filmie sensacyjnym Konrada Niewolskiego „D.I.L.”z udziałem Jana Machulskiego. Można go było oglądać w serialach: „Egzamin z życia”, „Glina”, „39 i pół”, „Ojciec Mateusz”, „Na dobre i na złe”, „Pitbull”, „M jak miłość”, „Kryminalni”, „Wiedźmin”, „Plebania”.

Michał Grzybowski - aktor, reżyser, syn Macieja Grzybowskiego oraz Bożeny Remelskiej – pary aktorskiej związanej z kaliskim Teatrem im. Wojciecha Bogusławskiego od wielu dekad. Absolwent Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi na Wydziale Aktorskim; jest nie tylko aktorem teatralnym. Pojawia się również na małym ekranie, realizuje się także jako reżyser. Jego filmy to: „Non sono pronto” (za który otrzymał w 2010 roku wyróżnienie w Konkursie Kina Niezależnego podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni), „Śmierć w teatrze” (nagroda za zdjęcia na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych „żubrOFFka” w 2012) oraz jego najnowsze dzieło, czyli „Hitler w Operze” - zdjęcia kręcono oczywiście w Kaliszu – na zdjęciach widać teatr, Villę Calisia, budynek sądu, siedziba filharmonii, Prosna. – w sierpniu i wrześniu w 2013 roku, sam film jednak miał premierę rok później. W czasie Lubuskiego Lata Filmowego zdobył on wyróżnienie w Konkursie Krótkich Filmów Fabularnych.

 

Jakuba Wieczorka, absolwenta Wydziału Aktorskiego Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, często możemy oglądać w popularnych serialach, a także na dużym ekranie - w najnowszej produkcji Antoniego Krauzego „Smoleńsk” (2016).
Swoją przygodę z teatrem zaczynał w amatorskim teatrze Scena TAM-2 przy Szkole Podstawowej nr 18. Debiutował w 2006 r. na deskach Teatru Polonia rolą Solonego w spektaklu „Trzy siostry" w reżyserii Krystyny Jandy.
Kaliszanin ma na swoim koncie głównie role w polskich serialach („M jak miłość”, „Na Wspólnej”, „Kryminalni”, „Pensjonat pod Różą”, „Na dobre i na złe”, „Magda M.”, „Odwróceni”, „Czas honoru”, „Plebania”, „Usta usta”, „Hotel 52”, „Ojciec Mateusz”, „Daleko od noszy”, „Przyjaciółki”, „Prawo Agaty”, „Barwy szczęścia”) oraz role w takich filmach jak: „Miasto 44”, „Karbala”, „Kochanie, chyba Cię zabiłem” - detektyw Marian Wach, „Żyć nie umierać”. W filmie „Smoleńsk” gra ambasadora Gruzji. Aktor często występuje również w reklamach, swojego głosu udziela również w dubbiungu – „Epoka lodowcowa 4”, „Hobbit”, „Wojownicze żółwie ninja”, „Scooby-Doo”.

Krystian Durman – aktor, absolwent Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie. Od roku 2017 występuje w Starym Teatrze w Krakowie oraz gościnnie na scenach Teatru Nowego w Krakowie i Teatru Polskiego w Poznaniu. Wystąpił w serialach: „Prawo Agaty”, „Komisja Morderstw”, „Komisarz Alex”, „Szóstka”, „Osiecka”, „Król”.

Barbara Wypych - aktorka teatralna i filmowa, laureatka Grand Prix za wybitną osobowość sceniczną, nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, nagrody dla najbardziej elektryzującej aktorki oraz nagrody łódzkich dziennikarzy dla największej indywidualności na 33. Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi.
Jest absolwentką Państwowej Szkoły Teatralnej w Łodzi, współpracuje z Teatrem Nowym w Poznaniu i Teatrem Współczesnym w Warszawie. W 2017 r. otrzymała Nagrodę dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za rolę Marty w spektaklu Teatru Telewizji "Krzywy domek" w reżyserii Anny Wieczur-Bluszcz, na Festiwalu Teatroteka Fest. Była nominowana do Nagrody "Talenty Trójki" w kategorii Teatr.
Na dużym ekranie debiutowała w filmie Filipa Bajona "Panie Dulskie". U boku Bogusława Lindy zagrała w ostatnim filmie Andrzeja Wajdy "Powidoki". W kryminalnej produkcji Canal+ "Kruk. Szepty słychać po zmroku" w reżyserii Macieja Pieprzycy wcieliła się w postać policjantki Kaśki, jednej z głównych ról kobiecych.
Posiada również wykształcenie muzyczne. Jest absolwentką szkoły muzycznej w klasie fortepianu i fletu poprzecznego. Śpiewa w zespole "Ministerstwo Brzmienia". W filmie "Śpiewający obrusik" Mariusza Grzegorzka wykonywała piosenkę "List do matki" z repertuaru Violetty Villas.
W 2019 r. otrzymała Nagrodę Miasta Kalisza.

 

 

Oprac. A. Tomaszewska, zdjęcia: archiwum KPM, film polski, filmweb
Wersja do druku
Wersja PDF