Alina Szapocznikow

Wybitna polska rzeźbiarka. Urodziła się w Kaliszu 16 maja 1926 roku w zasymilowanej żydowskiej rodzinie lekarskiej.

Podczas wojny razem z matką trafiła do getta, najpierw w Pabianicach, potem w Łodzi, później więziona w niemieckich obozach koncentracyjnych Auschwitz-Birkenau, Bergen-Belsen i Teresinie. Po zakończeniu wojny, w latach 1945-1946, podjęła artystyczną praktykę w pracowni rzeźbiarza Otokara Velimskiego, później studia w Wyższej Szkole Artystyczno-Przemysłowej u Josefa Wagnera.
Dzięki stypendium w latach 1948-1950 studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Ciężka choroba zmusiła ją jednak do opuszczenia uczelni w roku 1951 i powrotu do Polski. . Zamieszkała w Warszawie z Ryszardem Stanisławskim, przyszłym mężem. Kontynuowała pracę artystyczną, początkowo w obowiązującym socrealistycznym stylu („Pomnik przyjaźni polsko-radzieckiej”), ale rozczarowana ograniczeniami doktrynalnymi szybko zaczęła szukać własnej drogi. „Pierwsza miłość”, „Pomnik dla spalonego miasta”, „Ekshumowany”, „Trudny wiek” to rzeźby z lat 50-tych, bardzo wysoko cenione przez krytyków, którymi rzeźbiarka zaznaczyła wyraźną zmianę stylistyczną.
W 1956 roku Szapocznikow otrzymała zaproszenie na objazdową wystawę sztuki polskiej, prezentowaną w Berlinie, Wiedniu oraz Indiach. Brała także udział w Exposition Internationale de la SculptureModerne w Musée Rodin w Paryżu. Po przychylnej recenzji jej twórczości jedna z wersji rzeźby Pierwszej miłości została zakupiona przez Muséed’ArtModerne de la Ville de Paris. Prywatnie, w 1957 roku rozstała się z Ryszardem Stanisławskim i związała się z grafikiem Romanem Cieślewiczem. Coraz częściej prezentowała swoje prace. W 1960 roku jej rzeźby pokazywano w BWA „Arsenał” w Poznaniu, rysunki – w Galerii Falsetti w Prato. Wystawiała też w warszawskiej Galerii Krzywego Koła w ramach „Konfrontacji ’60”.
W roku 1963 artystka zdecydowała się na stałe zamieszkać we Francji, gdzie mogła uczestniczyć w ówczesnych przemianach w sztuce (nowy realizm, pop-art, konceptualizm). obracała się w kręgu krytyków i artystów skupionych wokół NouveauRéalisme, takich jak: Pierre Restany, Arman, César, Niki de Saint-Phalle i Daniel Spoeri. Jej prace pokazywano miedzy innymi na Biennale rzeźby w Carrarze (1962 r., 1965 r.), wystawie sztuki polskiej Profile IV w Bochum-Kassel (1964 r.) i Salon de la JeuneSculpturew Paryżu (1964 r., 1966 r., 1967 r.).
W 1969 roku u Szapocznikow zdiagnozowano raka. Ostatnie lata twórczości charakteryzuje rejestrowanie rozczłonkowanego kobiecego ciała. W cyklach Pamiątki(1970-1 r.), Nowotwory (1970-1 r.), Fetysze (1970-1 r.) czy Pogrzebie Aliny artystka w ekshibicjonistyczny sposób ilustrowała kolejne etapy rozkładu ciała, odzwierciedlające odwieczny dramat przemijania
Zmarła we Francji 2 marca 1973 roku na skutek choroby nowotworowej. Już za życia artystka zdobyła międzynarodowe uznanie. Między innymi została uhonorowana nagrodą Fundacji Copley w roku 1965 oraz w 1972 wyróżnieniem na międzynarodowej Wystawie Rysunku w Moderna Galerija w Rijece. Obszerną prezentację twórczości poza Polską była wystawa „Alina Szapocznikow: Sculpture Undone 1955-1972” w Centru Sztuki Współczesnej WIELS w Brukseli (2011/2012). Na przełomie 2012 i 2013 roku odbyła się wystawa indywidualna ponad 100 rzeźb i rysunków artystki w najważniejszym muzeum sztuki współczesnej na świecie, nowojorskim Museum of Modern Art.

 

 

 

 

 

zdjęcie: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Wersja do druku
Wersja PDF