Po śmierci Krzywoustego, otrzymał dzielnicę Wielkopolską z Poznaniem. Seniorem rodu był Władysław II Wygnaniec i to jemu podporządkowany był Mieszko. Z nim to Mieszko III i Jego brat Bolesław IV toczyli konflikt o niezależność polityczną. Po początkowych klęskach bracia w 1146 roku pokonali brata i objęli swoim władaniem cały kraj. Król Niemiec Konrad III próbował przywrócić Władysława II do władzy ale jego wyprawa została zakończona fiaskiem. Kolejną, zwycięską wyprawę przeciwko Bolesławowi IV i Mieszkowi III, zorganizował cesarz Fryderyk Barbarossa w 1157 roku. Pomimo klęski braciom udało się zachować władzę. Wpływ na to miała śmierć Władysława II w 1159 roku oraz zaangażowanie cesarza Fryderyka we Włoszech. Po śmierci Bolesława Kędzierzawego w 1173 roku, Mieszko III zostaje nowym księciem seniorem. We władanie objął dzielnicę senioralną, zjednoczył Wielkopolskę i Małopolskę oraz przywrócił zwierzchność Polski nad Pomorzem Zachodnim. W wyniku ogólnopolskiego buntu możnowładców w 1177 roku, Mieszko III udał się na wygnanie, a władzę w kraju objął Kazimierz II Sprawiedliwy. Mieszko Stary powrócił z wygnania i dzięki wsparciu zięcia, księcia Pomorza Zachodniego Bogusława , odzyskał wschodnią część Wielkopolski z Kaliszem, a w 1182 roku także część zachodnią. Po śmierci Kazimierza II, Mieszko starał się odzyskać władzę w Małopolsce co udało mu się w 1198 roku. Mieszko III za swych rządów dbał o dobre stosunki z kościołem czego wyrazem było ufundowanie kolegiaty pod wezwaniem św. Pawła w Kaliszu.