#KaliszKobiet - Melania Parczewska

Przez cały marzec w ramach akcji #KaliszKobiet przypominać będziemy znane i cenione, zasłużone dla naszego miasta kobiety.

Melania Parczewska herbu Nałęcz – pisarka, tłumaczka, publicystka, działaczka społeczna, założycielka Stowarzyszenia Narodowego Kobiet Polskich.

Urodziła się 18 grudnia 1850 w Wodzieradach. Była córką ziemianina Hipolita Parczewskiego i Aleksandry z domu Bajer, a także siostrą Alfonsa – słynnego kaliskiego prawnika i regionalisty, współwłaściciela czasopisma „Kaliszanin”,

Melania odebrała dobre domowe wychowanie, a w wieku piętnastu lat rozpoczęła naukę na pensji we Warszawie. Po jej zakończeniu zamieszkała w Kaliszu. Tutaj, przy ulicy Piekarskiej, w latach 1874-1881 prowadziła z matką pracownię rzemieślniczą dla kobiet. W szkole prowadzone były kursy szycia ręcznego i maszynowego, szewskie, kwiaciarstwa, modniarstwa, buchalteryjne, rękawicznictwa, introligatorstwa i rysunku. W pierwszych latach uczyło się tu kilkadziesiąt kobiet z różnych warstw społecznych i wyznaniowych. Poza wiedzą zawodową słuchaczki mogły brać udział w konspiracyjnych kursach z historii Polski i literatury ojczystej.

Parczewska udzielała się też w Kaliskim Towarzystwie Dobroczynności, otaczając opieką mieszkańców Dobrzeca Małego i Ogrodów, a także w Kaliskim Towarzystwie Muzycznym. Od 1895 roku prowadziła kursy dla analfabetów oraz konspiracyjną działalność oświatowo-kulturalną wśród rzemieślników, robotników i młodzieży gimnazjalnej. Za jej sprawą powołano także w Kaliszu amatorskie teatry.

W 1881 roku zadebiutowała literacko przekładami poezji serbołużyckiej i słowackiej. Własne teksty poetyckie, prozatorskie, historyczne, filologiczne, etnograficzne publikowała w licznych czasopismach i wydawnictwach zbiorowych. W polskiej prasie zamieszczała artykuły poświęcone sprawom łużyckim, w łużyckiej natomiast te, które traktowały o kulturze polskiej. W opowiadaniach, które ukazały się w wydawnictwach z zaboru rosyjskiego, dawała wyraz wielkiej troski o utrzymanie polskości Śląska i Pomorza. W innych, pisanych pod pseudonimem, tekstach odnosi się natomiast do sytuacji w Królestwie Polskim.

W 1905 roku została przewodniczącą Stowarzyszenia Narodowego Kobiet Polskich, powstałego z jej inicjatywy. W jego ramach szkołę dla dziewcząt, organizowała kolonie dla dzieci i troszczyła się o zatrudnienie dla ich rodziców.

W kolejnym roku zasiadła w zarządzie kaliskiego oddziału Polskiej Macierzy Szkolnej, w następnym zaangażowała się w pracę w Stowarzyszeniu Rzemieślników Chrześcijan p.w. Świętego Józefa, a po następnym roku - w zarządzie Towarzystwa Publicznej Biblioteki im. Adama Mickiewicza.

Aktywna była także na Śląsku, gdzie prowadziła akcję oświatowo-kulturalną oraz skupiała polską młodzież uniwersytecką wokół czasopisma „Nowiny Szląskie”. Żywo interesowała się także sprawami Łużyc. Angażowała się w działalność w Towarzystwie Macierzy Serbskiej w Budziszynie.

Opuściła Kalisz po jego zburzeniu w 1914 roku. Osiadła w Warszawie, gdzie prowadziła biuro opiekuńcze Towarzystwa Wzajemnej Pomocy byłych Wychowańców Szkół Kaliskich. Pomagało ono uchodźcom ze zniszczonego miasta. Działała w Centralnym Komitecie Obywatelskim i Polskim Towarzystwie Pomocy Ofiarom Wojny, pracując szczególnie w sekcji zajmującej się plebiscytami na Śląsku.

Zmarła 19 sierpnia 1920 roku w Kaliszu. Pochowano ją w rodzinnym grobowcu Parczewskich na tutejszym cmentarzu miejskim.

Wersja do druku
Wersja PDF