Odzyskani świadkowie historii Kalisza
Za sprawą przychylności i bezinteresownej życzliwości wielu osób i instytucji udało się zachować zabytki XIX-wiecznej sztuki funeralnej. To także forma przywrócenia pamięci i tożsamości dawnym mieszkańcom Kalisza, często zasłużonym dla miasta. Wśród tablic zidentyfikowano te poświęcone m.in. prezydentowi miasta, dyrektorowi szkoły, sędziemu trybunału, malarzowi, uczniowi, czy żołnierzowi.
W 2016 roku, podczas remontu dachu kościoła, odnaleziony został zbiór 76 metalowych tabliczek nagrobnych, które przypuszczalnie złożone zostały po likwidacji cmentarza przykościelnego na Zawodziu. Były w złym stanie - blachy skorodowały, drobne elementy dekoracyjne odpadły, a inskrypcje stały się nieczytelne. Obiekty wymagały kosztownej konserwacji.
Dzięki pomocy i ogromnemu zaangażowaniu Mieczysława Machowicza – rymarza, społecznika, edukatora i popularyzatora wiedzy o dziedzictwie historyczno-kulturowym Kalisza oraz jego córki, Weroniki Machowicz-Musiał, doktorantki na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, tematem konserwacji tabliczek udało się zainteresować dr. hab. Piotra Niemcewicza prof. UMK kierownika Katedry Konserwacji – Restauracji Architektury i Rzeźby na Wydziale Sztuk Pięknych UMK.
W Pracowni Konserwacji Zabytków Metalowych Katedry Konserwacji – Restauracji Architektury i Rzeźby, z początkiem 2022 roku rozpoczęły się prace konserwatorsko-restauratorskie 20 najgorzej zachowanych tablic. Pozostałe obiekty zostały przyjęte do pracowni jesienią 2022 roku, a w 2023 roku wykonano ich konserwację. Ze względu na liczebność obiektów w prace włączyli się również studenci należący do Koła Naukowego Studentów Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, podczas zajęć w Pracowni Konserwacji Zabytków Metalowych pod kierunkiem mgr Agaty Ogińskiej.
Jak się okazało to unikalna na skalę ogólnopolską kolekcja metalowych XIX-wiecznych tabliczek z jednego cmentarza. Najstarsze obiekty można datować na 1816 rok, ostanie pochodzą z 1885 roku. W większości obiekty wykonane zostały z cynowanej blachy stalowej. Wczesne tablice mają kształt tarczy otoczonej wieńcem z liści lub ornamentem pióropuszowym. Tablice powstałe po 1870 roku składają się z tarczy umieszczonej pomiędzy dwoma geniuszami trzymającymi gałązki palmowe, zwieńczone koroną.
Efekty żmudnej pracy konserwatorów i studentów podziwiać można w Muzeum Archidiecezjalnym w Toruniu przy ul. Żeglarskiej 7, do 22 września. Po tym czasie tabliczki powrócą do Kalisza.