Data podpisania umowy partnerskiej:   21.06.1996 w Martinie, 28.01.1997 w Kaliszu

Władze miasta: Burmistrz prof. MUDr. Ján Danko, PhD

Powierzchnia: 67,74 km²

Liczba mieszkańców: 51 117 (3.01.2023)

Położenie:

Płn. Słowacja, woj. środkowosłowackie (Stredoslovensky Kraj; gł. miasto: Żylina), ok. 60 km na południe od granicy z Polską. Martin leży na wysokości 394 m n.p.m. w północnej części Kotliny Turczańskiej, u ujścia rzeki Turiec do Wagu, między pasmami Wielkiej Fatry i Małej Fatry.

Przyroda:

Większość miasta leży na terenach zalewowych Turčianske, zachodnia część wznosi się do Valčianskiej pahorkatiny, a południowo-wschodnia część dotyka wzgórza Mošovská. Całe miasto ma widoki na pasmo górskie Mała Fatra.

Historia, pierwsza wzmianka:

W okolicach Martina istniało osiedle kultury halsztackiej, a w IX wieku – osiedle słowiańskie. Pierwsza wzmianka o Martinie, zwanym wtedy Villa Sancti Martini, pochodzi z 1284 r. W 1340 r. król Karol Robert Andegaweński nadał osadzie prawa miejskie. W połowie XIX wieku Martin stał się ośrodkiem słowackiego odrodzenia narodowego (dzisiejsza literacka odmiana języka słowackiego ma za podstawę dialekt okolic Martina). W 1863 w Martinie założono Macierz Słowacką. 30 października 1918 w Martinie ogłoszono deklarację o zjednoczeniu ziem słowackich z Czechami i Morawami w Czechosłowację. W 1951 komunistyczne władze usunęły z nazwy miasta określenie „święty”, stanowiące jej część od początku istnienia miasta.

Przemysł:

W Martinie działają m.in. firmy takie jak Vienna International, Volkswagen Slovakia, MAR SK. Ważni pracodawcy w mieście zajmują się też przemysłem papierniczym (DS Smith), szewstwem (ECCO) lub poligrafią (Neographia).  Funkcjonują tu również firmy takie jak PREFA Sučany, HBM Pharma, czy ŽOS Vrútky.

Edukacja:

W mieście działa 9 szkół podstawowych i podstawowa szkoła artystyczna. Ponadto istnieją 2 prywatne szkoły podstawowe, których organem prowadzącym jest kościół, 4 niepubliczne szkoły podstawowe i 2 specjalne szkoły podstawowe. Funkcjonuje 8 szkół średnich. W mieście znajduje się wydział lekarski Jessenius Medical Faculty Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie.

Sport:

W Martinie do najczęściej uprawianych dyscyplin należą m.in. hokej, kolarstwo, sporty zimowe, piłka ręczna.

Instytucje kultury:

• Turciańska Galeria – wystawa słowackiej sztuki współczesnej i twórców ludowych;
• Divadlo SNP – teatr im. Słowackiego Powstania Narodowego;
• Macierz Słowacka- centralna instytucja wiedzy i kultury słowackiej;
• Słowacka Biblioteka Narodowa – 5 mln dokumentów drukowanych i rękopisów, muzeum literatury;
• Muzeum Andreja Kmet’a – muzeum przyrodnicze ze stałą wystawą przyrody regionu Turiec;
• Muzeum Martina Benku – dom artysty ludowego, malarza, grafika i ilustratora, który mieszkał i tworzył w Martinie;
• Słowackie Muzeum Narodowe, Muzeum Etnograficzne i skansen słowackiej architektury ludowej.

Najważniejsze wydarzenia kulturalne, społeczne i sportowe:

• Dni Martina (listopad),
• Kulturalne Lato Martina (lipiec, sierpień)

Zabytki:

• Dwór Záturčich -  zabytek kultury położony na wzgórzu nad miejską dzielnicą Záturčie w Martinie. Kościół ewangelicki zbudowany w 1784 roku, uznany za narodowy zabytek kultury 26 listopada 1963 roku;
• Matica slovenská - powierzchnia zabudowy wynosi 1 189 m². Pierwotnie późnoklasycystyczny budynek został tymczasowo zmodyfikowany dla instytucji państwowych na początku XX wieku;
• Dom Narodowy – siedziba Słowackiego Teatru Kameralnego.

Ciekawostki:

Słowacki cmentarz narodowy, który mieści się w Martinie, to miejsce spoczynku szczególnie ważne dla mieszkańców tego kraju. Założony w początkach XIX wieku uzyskał nieco później, bo w drugiej połowie XIX wieku, status narodowego panteonu. Właśnie wtedy Martin - ze względu na historię i swoją przeszłość - był nieoficjalną stolicą Słowacji. Na tym wyjątkowym cmentarzu znajdują się pomniki ponad 300 wybitnych Słowaków, którzy zapisali się swoimi czynami na kartach historii tego kraju.

Informacja turystyczna:

Turisticko informačná kancelária
M. R. Štefánika 9
036 01 Martin
 Tel.: +421 43 4238 776, 
tik@martin.sk

Adres urzędu:

Mestský úrad
Námestie S.H.Vajanského 1
036 49 Martin
www.martin.sk

 Zdjęcia: Miasto Martin